ደጀ ብርሃን/dejebirhan

ድግሷ እንዳማረላት የሴት ወይዘሮ የቤተክህነቱን ወጥ የሚወጠውጠው ማኅበረ ቅዱሳን ነገሮች ሁሉ እንዳሰበው ሊሄዱለት እንዳልቻሉ ሁኔታዎች እያመላከቱ ናቸው። መንፈስ ቅዱስን በስም እንጂ በእምነት የማያውቀው ማኅበር ሲኖዶሱ በመንፈስ ቅዱስ ይመራናል እያለ፤ የራሱን ዓላማና ግብ ለማስፈጸም ባሰባሰበው የሰሞኑ ሲኖዶስ ጉባዔ ላይ ፍትጊያውና ሩጫው ያላማራቸው ዐቃቤ መንበር አቡነ ናትናኤል ፤ እኔ በስተርጅና ስምና ክብሬን አዋርጄ፤ ቤተክርስቲያንንም ለማንም መጫወቻ እንድትሆን አሳልፌ ሰጥቼ ታሪኬን አላበላሽም፤ ነገረ ሥራችሁም ደስ አላለኝም በማለት ዐቃቤ መንበርነቱን ተረከቡኝ ብለው ጉባዔውን ትተው መውጣት ከጀመሩ በኋላ በእድሜ የገፉ አባቶች ባቀረቡላቸው ልመናና ተማጽኖ ለመመለስ ችለዋል።

ወጣቶቹ ጳጳሳት 7ቱ ኮሚቴዎች የምንመራበት የራሳችንን አዲስ ሕግ እናውጣ፤ የአዲስ አበባ ሀገረ ስብከት ካህናትንም ለስብሰባ እንጥራ በማለት ማስቸገራቸው የተሰማ ሲሆን በብጹእ አቡነ እስጢፋኖስ በኩል ተሰጣቸው የተባለው መልስ እንደሚያስረዳው ሕግን በተመለከተ ከሲኖዶስ ሕግ ውጪ ዛሬ የምናወጣው ሕግ አይኖርም፤ አዲስ አበባ ሀ/ስብከትም የራሱ ሊቀጳጳስ እያለው ጣልቃ በመግባት የካህናት ስብሰባ እኛ ማድረግ አንችልም በማለታቸው የእነ አቡነ ነደ እሳት ጥያቄ ተቀባይነት ሳይኖረው ቀርቷል። በእድሜ የገፉትን እኒህን አባት ዐቃቤ መንበር ማድረግ ያስፈለገው እንዳሻን እንነዳቸዋለን፤ እየጠመዘዝን እንሰራለን ከሚል የሥጋዊ አእምሮ ስሌት የነበረ ቢሆንም ለጊዜው አቡነ ናትናኤል አይተው የማያውቁት ሩጫና ግርግር አስደንግጧቸዋል። ደጀ ብርሃን ብሎግ «የፓርትርያርክ የምርጫ ግርግር ለማኅበረ ቅዱሳንና ለወዳጅ ጳጳሳት ጥቅም እንዳይውል ያስፈራል!» በሚል ርእስ ያወጣችው ጽሁፍ በተግባር እየታየ መሆኑን አመላካች ነው። በሌላ መልኩም አቡነ መልከ ጼዴቅ ከወደ አሜሪካ በአቡነ ጳውሎስ እረፍት ላይ ውግዘታቸው ሳይነሳ የሞቱ መሆናቸውን በመናገራቸው መሳሳብ ማስከተሉ ተነግሯል። ሁለቱም ወገን መወጋገዛቸው አይካድም። የውስጥና የውጪው ሲኖዶስ የተወጋገዙት ቃል ሳይፈታ አቡነ ጳውሎስ ማረፋቸውም እውነት ነው። እንደእኛ እምነት አሁንም ቢሆን ለእርቁ መንገድ እንዲሆንና እንደተወጋገዙ ሌሎች አባቶችም በመሐል በሞት እንዳይለዩ ከሁሉም ቅድሚያ ውግዘቱን ማንሳት አለባቸው እንላለን። ወንጌሉም የሚለው ይህንኑ ነው። ሉቃ 11፥26 እናንተ ግን ይቅር ባትሉ በሰማያት ያለው አባታችሁም ኃጢአታችሁን ይቅር አይላችሁም።

ከዚህ አንጻር የአቡነ መልከ ጼዴቅ ተወጋግዘን በሞት ተለያየን የሚለው ቃል ትኩረት ሊሰጠው የሚገባ እንጂ እንደስህተት ቃል ማስተባበያ የሚያስፈልገው አይደለም። እንደተወጋገዙ በሞት መለያየት ጥሩ ነው የሚል ይኖር ይሆን?

ለቀሪ መረጃ የዓውደ ምሕረትን ዘገባ እነሆ ብለናልና መልካም ንባብ ይሁንላችሁ።

awdemihret.blogspot.com// awdemihret.wordpress.com)

ባለፈው ሳምንት ሐሙስ የቅዱስነታቸው የቀብር ሥነ ስርዓት ከተፈጸመ በኋላ በነጋታው ሲኖዶሱ ወደ መደበኛ ሥራው ተመልሷል። ከተመለከታቸው ጉዳዩች አንዱም የእርቁ ሁኔታ ነበር። የቅዱስነታቸው የቀብር ሥነ ሥርዓት ቀን ማታ አቡነ መልከ ጼዴቅ ቅዱስነታቸው ተወግዘው ነው የሞቱት ብለው መናገራቸው የእርቁን ሀሳብ አደጋ ላይ ጥሎታል።

አርብ ዕለት በነበረው ስብሰባ የእርቁ ሀሳብ ሲነሳ በርካታ ጳጳሳት የአቡነ መልከጻዲቅን ንግግር ማዘናቸውን ገልጸዋል። በተለይም የአቡነ እስጢፋኖስ አቋም ጠንካራ እና የሁሉንም ልብ ማሸነፍ የቻለ ነበር። ብጹዕነታቸው ሲናገሩ “ቀብቶ የሾመን ተወግዞ ሞተ ከተባለ እኛም የተወገዝን ነን ማለት ነው። ስለዚህ የምን እርቅ ነው የሚደረገው? እኛ የእርቅን ሀሳብ መነጋገር ከጀመርን ጀምሮ ከቅዱስነታቸው ጀምሮ ሁላችንም ስለ እነርሱ መወገዝ አንስተን አናውቅም። ምክንያቱም እርቅ የሚመጣው ያሉበትን አቋም ትቶ ነው እንጂ የወሰድኩት አቋም አይለወጥም ብሎ አይደለም። ስለዚህ ቅዱስነታቸው ሲያርፉ መነሳት የሌለበትን ርዕስ አቡነ መልከጻዲቅ ሰላነሱ በአደባባይ የተናገሩትን ንግግራቸውን በአደባባይ እስካላስተባበሉ ድረስ የእርቅ ሀሳብ አይኖርም” በማለት በአጽንኦት ተናግረዋል። ይህንንም ሀሳብ አብዛኛዎቹ ጳጳሳት ተቀብለውታል።

ቅዱስ ፓትርያርኩ ቢቻል ከስልጣናቸው በሆነ መንገድ ቢነሱ፤ ባይቻል እንኳን ባሉበት ተሽመድምደው መስራት የማይችሉበት ገጠመኝ ቢከሰት ብዙ የደከመው ማኅበር፤ ማኅበረ ቅዱሳን እንደነበረ ይታወቃል። በየሲኖዶስ ጉባዔያት ፓትርያርኩም ይሁኑ ጽነት የሞላባቸው ጳጳሳት የየራሳቸውን ዓላማ የማስጠበቅ ህልም ለማሳካት ሲሉ ጥቅምትና ግንቦትን በቤተክርስቲያን አካባቢ የውጥረት ወራት አድርገው እንደሚያሳልፉ የምንረሳው አይደለም። ማኅበሩም ለውጥረቱ መባባስ አንዱ ምክንያት ሆኖ ለመቆየቱ ማሳያዎቹ፤ የሲኖዶስ ነደ እሳትና ጀግና እየተባሉ በስም የሚደገፉት ጳጳሳት ብዙ ጊዜ ከአቡነ ጳውሎስ ጋር እሳትና ጭድ ሆነው በጉባዔው ላይ ውጥረት ፈጣሪዎች በመሆናቸው ነበር። ውጥረት ፈጣሪዎቹን ጳጳሳት ስንመለከት በእርግጥ ከአቡነ ጳውሎስ ጋር እሳትና ጭድ ሆነው ጥቅምትና ግንቦትን የሚያጨሱት ለቤተክርስቲያን የሚቆረቆርና የሚመሰከርላቸው ሃይማኖታዊ፤ ሞራላዊና ክርስቲያናዊ ማንነት ስላላቸው አልነበረም። ስለምናውቀው ማንነታቸው፤ የኅሊና ጸጸት ስላላቸው ሳይሆን፤ ይልቁንም በውጥረቱ ውስጥ ብርቱ አሳቢና የቤተክርስቲያን ታጋይ ሆነው በመታየት የራሳቸውን ስብእና ለመገንባትና የስልጣን ጫናቸውን ለማሳረፍ ሲሆን በሌላ መልኩም ማንነታቸውን እንደመጽሐፍ የሚያነባቸውን ማኅበር ዓላማዎች በማስጠበቅ ውጪያዊ ስእላቸውን ለማሳመር ብቻ እንደነበር እንረዳለን። አሁንስ? አሁን እንግዲህ በማኅበሩም ሆነ በውጥረት ፈጣሪ ጳጳሳት ዘንድ የሚጠሉት ፓትርያርክ ጥሩም ሰሩ መጥፎ፤ ፍርዱን ለታሪክና ለትውልድ ትተው ላይመለሱ ሄደዋል። የቀሩት እነዚህ ሁለቱ የአንድ ሳንቲም ገጾች ብቻ ናቸው።

ማኅበሩና ውጥረት ፈጣሪ ነደ እሳት ጳጳሳት ከእንግዲህ ባዶ ቦታውን ለመሙላት ምን ማድረግ እንደሚገባቸው የእኛ ምክር የሚያስፈልጋቸው አይመስለንም። ልንናገረው የምንችለው ነገር ቢኖር ከዚህ በፊት 7 ኰሚቴ አዋቅረው የፓትርያርኩን እጅ ለማሰር የሞከሩት እንቅስቃሴ የነበረ ቢሆንም በፓትርያርኩ ብርቱ እርምጃ ተቀምተው የነበረውን ክፍተት ዛሬ ከሞታቸው በኋላ ያለ ከልካይና ተቃውሞ መሙላት መቻላቸውን ነው። ይህ አንድ ድል ሆኖ ሊመዘገብላቸው ይችላል። በእርግጥ የሲኖዶስን ውሳኔ የሚያስፈጽም በየሦስት ወሩ የሚመረጥ ቋሚ ሲኖዶስ አባላት እያለ ዛሬ የ7 ኰሚቴ መኖር አስፈላጊቱ ግልጽ አይደለም። ፓትርያርኩ በሕይወት እያሉ ያስፈለገበት ምክንያት ግን ስልጣን ለመንጠቅ ነበር። ዛሬ የሚነጠቅ ስልጣን ስለሌለ በቋሚ ሲኖዶስ ላይ ተደራቢ 7 የኮሚቴ ሲኖዶስ መመደቡ አስፈላጊ አልነበረም። ይሁን እንጂ ይነጠቅ ዘንድ የተፈለገው ሥልጣነ ፓትርያርክ ባዶ ቢሆንም ይህንን የሚጠብቅና የሚከላከል ኃይል ስለሚያስፈልግ እንዲቋቋም ተደርጓል። በመጪው ጊዜ ስልጣነ መንበሩንም ለመሙላት ይህ ኰሚቴ አመቻች ኃይል ሆኖ ያገለግላል ማለት ነው። ከዚያም በላይ የዚህ ኰሚቴ አስፈላጊነት በፓትርያርኩ መንበር ላይ የተፈለገውን ሰው ለመሰየም ይቻል ዘንድ ፍርሃትና ጥርጣሬን ለመከላከል ብሎም በሃይማኖታዊ ነጻነታችን ውስጥ ጣልቃ መግባት ይቁም የሚል ተዋጊ ኃይል ሆኖ የተቋቋመ ስለመሆኑም እንገምታለን። ጣልቃ ሊገባ ይችላል ተብሎ የሚፈራው ወገን ደግሞ አንድም ከውጪው ዓለም በፓትርያርክ አቡነ መርቆሬዎስ የሚመራው ሲኖዶስ ከሕዝብና ከመንግሥት ጋር በሚያደርገው ድርድር ምክንያት ሊመለስ ይችላል የሚል ፍርሃትና ስጋት አለ። በሌላ መልኩም ሁለቱ ቡድኖች ማለትም ማኅበሩና የማኅበሩ ታማኝ የጳጳሳቱ ኰሚቴዎች ያዘጋጁት እጩ በመንግስት ጣልቃ ገብነት ወደ መንበሩ እንዳይመጣ ሊደረግ ይችላል የሚልም ፍርሃት ታሳቢ ነው። ስለዚህ ይህንን ውጥረት በማርገብ ዓላማቸውን ለማስጠበቅ አስቀድሞ በሚዲያ ስራ የማንቃትና፤ የማደራጀት ላይ መስራት አስፈልጓቸዋል። ከዚህ ውስጥ አንዱ ማሳያ የማኅበሩ አፈ ብሎግ ደጀ ሰላም ደጋግማ የምታወጣው ጽሁፎች ሊጠቀሱ ይችላሉ። እስኪ ለአብነት እንመልከት።

“ቤተ ክርስቲያናችን አዲስ ፓትርያርክ ከመምረጧ አስቀድሞ አሁን ከገባችበት ዝብርቅርቅ ሁናቴ ለማገገም፣ ከሐዘኗም ለመጽናናት እና አሠራሯን በሥርዓተ አበው መሠረት ለማከናወን ጊዜ ያስፈልጋታል።”

መቼም ማኅበረ ቅዱሳን በአቡነ ጳውሎስ ኅልፈት እንደሰውኛ ሃሳብ በሞት ደስ ባይሰኝም ሀዘን ላይ ወድቆ፤ ድንኳን ጥሏል ማለት መቀለድ ይሆናል። ጥቅምትና ግንቦት በመጣ ቁጥር ነደ እሳቶቹ ጳጳሳት በጉባዔ ላይ ፓትርያርኩን ከማብገን ወጥተው ከሞታቸው በኋላ በአቡነ ጳውሎስ ሞት ደረታቸውን እየደቁ ሀዘን ተቀምጠዋል ቢባልም ማሾፍ ነው። ታዲያ እነደጀ ሰላም ከሀዘናችን ለመጽናናትና ከዝብርቅርቁ ለማገገም ጊዜ ያስፈልገናል ሲሉ ምን ማለታቸው ነው? አዎ ሁኔታዎችን እስክናመቻች አታስቸኩሉን የማለታቸው ነገር የሚያሳየን፤ አስቸኩለው ኮሚቴ ማዋቀራቸውና ከፓትርያርኩ ሥርዓተ ቀብር በኋላ ይደረጋል የተባለውን ዐቃቤ መንበር በማስቀመጥ ማጣደፋቸው፤ አታስቸኩሉን፤ ሁሉን እስክናመቻች የምትዘናጉበትን ጊዜ ስጡን ማለታቸው ነው።

ከላይ ለመግለጽ እንደሞከርነው የቤተክርስቲያን አንዱ መጥፎ ገጽታ ባለፉት ዘመናት በሁለት ተከፍላ በአቡነ መርቆሬዎስ ፓትርያርክ የውጪ ሲኖዶስ መኖሯ ነው። ይህ አንድነት ሳይመጣ ኅልፈተ አቡነ ጳውሎስ መሆኑ ቢያሳዝንም አቡኑ በሕይወት እያሉ ለአንድነቱ አለመምጣት የእሳቸው ስልጣን ላይ መቆየት ምክንያት እንደሆነ ሲያሳጧቸው የኖሩት ኃይሎች ከሞታቸው በኋላ ማንነታቸው ገሃድ እየወጣ ነው። ማኅበሩና ነደ እሳቶቹ ጳጳሳት እንደቀደመው ጩኸታቸው እርቁ በአስቸኳይ ይፈጸም የሚል ድምጻቸው ጠፍቷል። እንቅፋት ናቸው የተባሉት ፓትርያርክ እንቅፋት መሆናቸው በሌለበት ሁኔታ አሁንስ ምን ይጠበቃሉ? ከጥልቁ ሀዘን ለመጽናናትና በአቡነ ጳውሎስ ሞት የተሰበረ ልባቸው እስኪያገግም ጊዜ አስፈልጓቸው ይሆን? ነገሩ እውነትነት ባይኖረውም እንኳን እንደእውነት ብንቀበለው በሥርዓተ አበውም ይሁን በሲኖዶስ ሕግ ከቋሚ ሲኖዶስ ውጪ፤ ኰሚቴ የሚባል የሲኖዶስ አባላት ቡድን ይዋቀራል የሚል ስለሌለ ፓትርያርክ ሳይመጣ የፓትርያርኩን ስልጣን የመቀማት ስራ አስቀድሞ እየተሰራ ስለሆነ ጊዜ ያስፈልጋል የሚባለው የሀዘንና የመጽናናት ቃላት ተራ ማታለያ መሆናቸውን ተግባር ራሱ ያረጋግጣል።የራስን ፍላጎት ከግብ ለማድረስ እንጂ ቤተክርስቲያኒቱ ወደ አንድነት እንድትመጣ ወይም እምነትና ፍቅር የሚጣልበት አባት ወደ መንበር እንዲመጣ ተፈልጎ አይደለም ብለን መናገር እንችላለን። ወደፊትም ቢሆን ቤተክርስቲያንን ወደ አንድነት ለማምጣት የማይጠቅም ኰሚቴ ስልጣን ለመቀማት የተደራጀ መሆኑን ከማስመስከር በላይ አንዳችም መልካም መስራት የማይችል ነው።

ይልቁንም አፈ ብሎጉ ለዓላማው መሳካት የሚያስፈራውን ኃይል እንዲህ ሲል ይጠቁመናል።

«በአዲሱ ፓትርያርክ ምርጫ ላይ የራሳቸው “ጥቅም” እና ፍላጎት ያላቸው አካላት፣ ግለሰቦች እና ቡድኖች መኖራቸው እሙን ሲሆን ከነዚህ ሁሉ ኃይለኛው እና የረዥም ጊዜ ዕቅድ እና ሥልት ያለው ግን መንበረ መንግሥቱን የተቆናጠጠው የኢሕአዴግ አስተዳደር ነው»

እርግጥ ነው፤ በኢትዮጵያ የቤተክርስቲያን ታሪክ ውስጥ ቤተክርስቲያንን ያልተጠጋ አይነግስም፤ ንጉሡም ቤተክርስቲያንን ለዓላማው ስኬት ካልተጠጋ መውደቁ አይቀርም። አፄ ቴዎድሮስን ለሞት ያበቃቸው አንዱ ምክንያት ከቤተክርስቲያን መጣላታቸው እንደነበር ታሪክ ይናገራል። የሩቁን ትተን የቅርቡን ብንመለከት አፄ ኃ/ሥላሴም ቤተክርስቲያን አንድ ክንዳቸው ነበረች። ፓትርያርክነትን በማስመጣትና ለሥልጣን በማብቃትም ውስጥ ንጉሡ እጃቸው ነበረ። ደርግም ቢሆን ቤተክርስቲያንን ለማጥፋት ባይችል፤ ከእጁ እንዳትወጣ የሚፈልገውን በማስሾምና የማይፈልገውን በመግደል ሚና ነበረው። የኢህአዴግም ረጅም ዓላማና እቅድ እንደፖለቲካ ጫወታ ሕግ ቤተክርስቲያንን በቁጥጥር ስር ማስገባት የሚጠበቅ እንጂ እንግዳ ነገር አይደለም። መረሳት የሌለበት ነገር በአብዮታዊ ዲሞክራሲ መርህ ሳትቆጣጠረው በነጻ የምትለቀው ማኅበር ወይም ድርጅት እንደሌለ ነው። ስለዚህ በየትኛውም መንገድ ሚሊዮኖች አባላት ያሏትን የረጅም ዘመን ተቋም የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተክርስቲያንን በነጻ ይለቃታል ብሎ ማሰብ የዋህነት ነው። ይልቁንም የመንግሥት እጅ በሰፊው እንዲናኝ እድል የሚከፍቱት ጳጳሳትና የቤተክርስቲያኒቱ ኃላፊዎች ራሳቸው ናቸው። ታሪክ የሚያሳየን ያንን እውነት ነው። አቡነ ቴዎፍሎስ ሲገደሉ የጳጳሳት እጅ ነበረበት፤ አቡነ ተ/ሃይማኖት ሲሾሙም ከመንግሥት ድጋፍ ነጻ አልነበሩም፤ የአቡነ መርቆሬዎስም ሹመትና ስደት የመንግሥትና የጳጳሳት የጋራ እጅ እንዳለው ይታወቃል። በአቡነ ጳውሎስም እንዲሁ!